सांगवी भिडे येथील सुशांत झुणगारे यांच्या घराच्या परिसरात दुर्मिळ असा श्रीलंकेतील ऍटलस पतंग
सांगवी भिडे,ता.भोर,जि पुणे /ज्ञानप्रवाह न्यूज- सांगवी भिडे,ता.भोर,जि पुणे येथील सुशांत दत्तात्रय झुणगारे यांच्या घराच्या परिसरात दुर्मिळ असा श्रीलंकेतील ऍटलस पतंग आढळून आला.निसर्ग हा अद्भुत आणि अफाट चमत्कारांनी भरलेला आहे.
मराठीत या पतंगाला श्रीलंकी एटलास पतंग किंवा ऍटलास मॉथ (एटलस मॉथ) असे म्हणतात.हा जगातील सर्वात मोठ्या पतंगां पैकी एक आहे ज्यांचे पंख आकर्षक नकाशासारखे नक्षीकाम आणि बदामी- तपकिरी रंगाचे असतात.ऍटलस पतंग हे आशिया खंडातील जंगलांमध्ये आढळतात आणि त्यांच्या पंखांवर असलेल्या मोठ्या पांढऱ्या ठिपक्यांमुळे त्यांना ‘ऍटलस’ हे नाव मिळाले आहे.
एक अ‍ॅटलास पतंग (अ‍ॅटाकस अ‍ॅटलास) पंख बंद करून झाडाच्या खोडावर बसलेला असतो.एखादा पक्षी भक्षाच्या आशेने जवळ सरकतो जोपर्यंत तो जवळ पोहोचत नाही तो झटकून टाकणार इतक्यात पतंगाचे पंख उघडतात आणि धडधडतात.त्यावेळी पतंगाऐवजी त्या पक्ष्याला अचानक एक नाही तर दोन सापांची डोकी दिसतात. गोंधळलेला आणि घाबरलेला पक्षी उडून जातो आणि पतंग आणखी एक दिवस जगू लागतो.
अ‍ॅटलास पतंग कदाचित त्यांच्या पंखांच्या वरच्या कोपऱ्यावरील खुणांकरिता सर्वात प्रसिद्ध आहेत,जे कोब्राच्या डोक्यांसारखे (प्रोफाइलमध्ये) विचित्र साम्य दर्शवतात. सर्व कीटकशास्त्रज्ञ त्या दृश्य नक्कलावर विश्वास ठेवत नसले तरी काही खात्रीशीर पुरावे आहेत.कोब्रा हे जगाच्या त्याच भागात राहतात जिथे हे पतंग राहतात आणि पतंगांचे मुख्य भक्षक – पक्षी आणि सरडे – दृश्य शिकारी आहेत.शिवाय अ‍ॅटलास पतंगाशी संबंधित प्रजातींमध्ये सापाच्या डोक्याचे समान परंतु कमी परिभाषित आवृत्त्या आहेत, ज्यातून एक नमुना दिसून येतो जो नैसर्गिक निवडीद्वारे सुव्यवस्थित केला जाऊ शकतो.
या खुणांव्यतिरिक्त अ‍ॅटलास पतंगाच्या पंखांमध्ये पारदर्शक भाग असतात जे डोळ्यांचे ठिपके म्हणून काम करू शकतात.हे खोटे डोळे केवळ भक्षकांना भ्रमित करत नाहीत तर पतंगाच्या शरीराच्या अधिक असुरक्षित भागांवरून लक्ष विचलित करू शकतात.उदाहरणार्थ एखाद्या शिकार्यांने डोळ्याच्या ठिपक्यांवर हल्ला करण्याचा निर्णय घेतला तर पंखांना होणारे नुकसान हे पतंगाच्या डोक्याला किंवा शरीराला होणाऱ्या नुकसानाइतके विनाशकारी ठरणार नाही. पक्षी खाणाऱ्या किड्याच्या जगात थोडीशी युक्ती जीवन आणि मृत्यूमधील फरक दर्शवू शकते याचे हे उत्तम उदाहरण आहे.
